Çocuk Gelişimi

Metropolitan Okul Olgunluğu Testi; 6 alt alandan oluşan ortalama 24 dakika uygulama süresi olan, çocukların ilkokul 1. sınıfa hazır olma durumlarını değerlendiren bir testtir. Aynı zamanda çocukların alt alanlardaki başarıları değişiklik göstermekte ve bu durumda onların ilkokula başlarken gelişmiş ve geliştirmesi gereken alanları hakkında bilgi vermektedir.

Metropolitan Okul Olgunluğu Testi;

• Okuma Olgunluğu Bölümü

1. Kelime Anlama
2. Cümleler
3. Genel Bilgi
4. Eşleştirme

• Sayı Olgunluğu Bölümü

5. Sayılar

• Kopya Etme Bölümü

6. Kopya Etme

gibi alt alanlardan meydana gelir.

Metropolitan Okul Olgunluğu Testinin alt alanları ve bu alanları geliştirme yolları;

1. Kelime Anlama: Alıcı dil gelişimi hakkında bilgi veren alt testtir ve çocukların sözcük dağarcığını değerlendirir. Bu alanda düşük puan alan çocuklardan;

• Bir hikaye okunduktan, bir çizgi film izlendikten yada bir yere gidilip dönüldükten sonra onun aklında kalanları anlatması, özellikle aklında kalan nesne isimlerini hikaye görsellerinden yada çektiğiniz fotoğraflardan eşleştirmesi istenebilir.
• Gördüklerini tanımlarken ayrıntılara yer vermesi ve detaylara dair farklı kavramlar kullanmasına yönelik teşvik

Örneğin; “bak çiçek aldım” demek yerine bu “kırmızı” , “gül” , “papatya” , “leylak” gibi detaylarla ifade edilmelidir.

• Günlük öğrendiği yeni kavramları haftalık çizelgeyle takip etmeye ve gün içerisinden bu kavramları kullanmasına teşvik edilebilir.

2. Cümleler: Yönerge takibi konusunda bilgi veren alt testtir ve çocukların işitsel dikkatini değerlendirir. Bu alanda düşük puan alan çocuklardan;

• 3 resim yada 3 fotoğrafı sıralayıp yada evde bulunan seçilmiş 3 tane nesneden bir hikaye oluşturması istenebilir.
• Arka arkaya ve sayıları artarak giden eylemlerden oluşan görevler verilebilir.

Örneğin; “Koltuktaki kırmızı yastığı getirebilir misin?” , “Banyoya gidip, lavabonun yanında duran sıvı sabun kabını getirebilir misin?” gibi.

• Evdeki bir nesne saklayıp, sıralı ve ayrıntılı yönergelerle bu nesneyi bulması istenebilir.

3. Genel Bilgi: Çocuğun yaşayarak öğrendikleri hakkında bilgi veren alt testtir ve çocuğun öğrenileni geri çağırma ve mevcut bilgilerinin yeni bilgilerle neden- sonuç ilişkisi kurabilme düzeyini değerlendirir. Bu alanda düşük puan alan çocuklardan;

• Bir hikaye başı anlattıktan sonra hikayenin sonunu kendi oluşturması istenebilir.
• Birlikte gidilen bir yerden dönüldükten sonra günün sonunda gözlemlerini, neden sonuç ilişkisi kurarak paylaşması istenebilir.
• Dergi ve broşürlerdeki resimler üzerinden sorular sorulabilir. Bu resimlerdeki nesnelerin kullanım alanları gibi sorularla üzerine konuşulabilir, benzer resimlerin ortak özellikleri ve tüm bu benzerliklere karşı farklılıkları üzerine fikir yürütmesi istenebilir.

4. Eşleştirme: Görselin diğer uyaranlar arasından aynısını tanıması beklenen alt testtir ve çocuğun görsel dikkatini değerlendirir. Bu alanda düşük puan alan çocuklardan;

• Odanın içindeki aynı renk veya şekilde nesneleri bulma oyunları oynanabilir.
• Eşleştirme kartlarından, dikkat geliştirici kitap ve oyunlardan faydalanılabilir.
• Farklı renkteki, aynı şekillerin içinden, ikisi çıkarıldığında çıkarılan renkler yada şekillerin hangileri olduğunu tespit etme oyunları oynanabilir.

5. Sayılar: Çocuğun sayılar ve seriler hakkında öğrendikleri hakkında bilgi veren alt testtir ve çocuğun sayı bilgisini değerlendirir. Bu alanda düşük puan alan çocuklardan;

• Gün içerisinde tekrar tekrar gördüğü nesneleri sayması istenebilir. Örneğin; trafik lambaları, tabaklar, kalemler gibi.
• Alışverişe birlikte çıkılabilir ve ona sayıları kullanması gereken bazı görevler verilebilir. Örneğin; 3 tane ekmek, 2 tane süt vb. alışveriş sepetine getirebilir misin? gibi.
• Evdeki kare, daire gibi öncesinde öğretilen geometrik şekildeki nesneleri bulması istenebilir.

6. Kopya Etme: Çocuğun gördüğü şekli doğru olarak algılaması ve kopyalayabilmesi hakkında bilgi veren alt testtir ve çocuğun ince- motor kas ve el- göz koordinasyonunu değerlendirir. Bu alanda düşük puan alan çocuklardan;

• Çeşitli dergi ve gazetelerden makasla resimler kesip kolajlar oluşturması istenebilir.
• Mercimek, pirinç, bulgur gibi malzemeleri karıştırıp, çocuğunuzdan önce parmaklarıyla sonra küçük bir masa yardımıyla kaselere ayırması görevi verilebilir.
• Hamurları küçük toplar yapıp, pet şişenin içine atabilir.

1. Sınıfa Uygun Olmak Ne Demektir?

 Çocuğun okula hazır hali yani okul olgunluğu; çocuğun bilişsel, duygusal aynı zamanda bedensel ve sosyal alanlarda da hazırlıklı olması anlamına gelir.

Kendisinin önemli ve değerli olduğunu, alışılmışın dışında kalan durumlarda bile başa çıkabilecek yeterlilikte olduğunu hissederek büyümüş olan 6 yaşındaki bir çocuksa, tüm bu alanlardaki hazırlık beklentisine büyük oranda cevap verebilmektedir. Çünkü okul olgunluğu için çocuğun öz bakım becerilerine sahip olması yani kendi başına yemek yemesi, giyinebilmesi, düğmelerini ilikleyebilmesi, tuvalete tek başına gidebilmesi, ellerini yıkayabilmesi ve ayakkabılarını giyebilmesi gibi okulda tek başına yapabileceği eylemleri gerçekleştirebiliyor olması gerekmektedir. Çocuğun ince ve kaba motor kas gelişimini tamamlaması ise okul olgunluğunda olmazsa olmazdır.

Çocuğun okul olgunluğu tespitinde en sık uyguladığımız testlerden biri ise Metropolitan Okul Olgunluk Testidir.

Peki Metropolitan Okul Olgunluğu Testi nedir?

Metropolitan Okul Olgunluk Testi neyi ölçer?

 Anaokulunun ortasında yada 1. Sınıfın başındaki 5 ve 6 yaş grubundaki çocukların;

• Okula hazırlanırken beklenen fiziksel gelişimin yanı sıra,
• Bilişsel gelişimini uygunluğunu,
• Okulun gerektirdiği kurallara ve
• Okul öğrenmesine hazır olup olmadığını saptamak amacıyla yapılan bir testtir.

Metropolitan Okul Olgunluk Testi, testi yetkinliği olan uzmanın sözel yönergesine uygun çocuğun işaretleyeceği ve kopya edeceği şekillerden meydana gelir. Test hem bireysel hem de grup halinde uygulanabilir.

Metropolitan Okul Olgunluğu Testi;

• Kelime Anlama,
• Cümleler,
• Genel Bilgi,
• Eşleştirme,
• Sayılar ve
• Kopya Etme alt testlerinden meydana gelir.

Bu alt testlerde sırasıyla madde sayısı ve ölçmeyi hedefledikleri alanlar ise aşağıdaki gibidir.

• Kelime anlama alt testi 15 maddeden oluşur. Bu alt test, dilin anlaşılması ve

kavranmasını belirlemeye yöneliktir. Çocuktan, her sırada dört resim içinden söylenilen kelimeyi ifade eden resmi seçmesi istenir.

• Cümleler alt testi 14 maddeden oluşur. Çocuktan kendisine anlatılan cümleyi

anlaması, gördüğü resimle bunu birleştirmesi ve bunu işaretlemesi gibi karmaşık bir işlem beklenilmektedir.

• Genel bilgiler alt testi 14 maddeden oluşur. Çocukların günlük hayatta

karşılaşabileceği nesnelerden, söylenen kavrama ait resmi tanıması, ilişki kurması ve nesneyi isimlendirmesi ve işaretlemesi istenir.

• Eşleştirme alt testi 19 maddeden oluşur. Çocuktan, okuma yazmanın öğrenilmesinde

oldukça önemli olan, hayvanların, eşyaların, sayıların, harflerin, kelimelerin yer aldığı dört ayrı resim içinden yuvarlak içine alınmış görselin aynısını tanıması ve işaretlemesi istenir.

• Sayılar alt testi 24 maddeden oluşur. Sayı bilgisini ölçen bu alt testte, çocuğun sayılar

ve seriler hakkında sorulan soruları cevaplaması istenir.

• Kopya etme alt testi 10 maddeden oluşur. Çocuktan gördüğü şekli doğru olarak

algılaması ve buna ayrılan mekan içerisine kopyalaması istenir.

Toplam 100 maddenin olduğu Metropolitan Okul Olgunluğu Testinin uygulama süresi çocuğun çalışma süresine göre değişkenlik gösterse de ortalama 24 dakikadadır.

Testin sonucu çocuğun okula uygunluk düzeyi ile ilgili bilgi verir ve bu test Psikolog Fatma Nihal ADA tarafından da uygulanmaktadır.

Randevu için;

0 (216) 455 62 16

0 (543) 648 68 48

İdea Psikoloji Eğitim ve Danışmanlık Merkezi – Ataşehir

• “Sana güveniyorum” deyin.
• Konuştuğunuzda göz teması kurun.
• “Lütfen” ve “Teşekkür ederim” sözcüklerini kullanın.
• Çocuğunuzla samimi ve nazik bir ifadeyle konuşun.
• Onunla gurur duyduğunuzu ifade edin.
• Güven ilişkisi oluşturun.
• “Hayır” dediğinizde hayır olduğunu anlasın.
• “Evet” dediğinizde evet olduğunu anlasın.
• “Konuşmak ister misin?” diye sorun.
• Dinleyin. Dinleyin. Dinleyin.
• İhtiyacı olduğunda yanında olmaya hazır olun.
• Onunla boş zamanlarınızda birlikte vakit geçirin.
• Yanlış yapmasına izin verin. Kimse mükemmel değildir.
• Onunla eğlenmeyi, gülmeyi bilin.
• “Sana nasıl yardım edebilirim?” diye sorun.
• Onun özeli olmasına izin verin ve saygı duyun.
• Çocuğunuzun arkadaşlarına iyi davranın, onları hoş tutun.
• Bazı sınırlarınız olsun.
• Beklentilerinizi net olarak ifade edin.
• Ulaşılabilir hedefler ortaya koyun.
• Hatalı olduğunuzda “Özür dilerim” deyin ve af dileyin.
• Gerçeği söyleyin.
• Bir şeyi bilmediğiniz zaman “bilmiyorum” deyin.
• “Şu konuda nasıl hissediyorsun” diye sorun.
• Onlar evdeyken evde olmaya özen gösterin.
• Onlara özgürlük tanıyın.
• Kuralları birlikte oluşturun.
• Sınırları ve sonuçlarını açıklıkla oluşturun.
• Duygularını onaylayın.
• Fikirlerini ve önerilerini sorun.
• Başarılarını takdir edin.
• Mutlu olduğunuzda gülün, bunu belli edin.
• Üzüntülü olduğunuzda ağlayın.
• Neden kızgın olduğunuzu açıklayın.
• Sorumluluk kabul edin.
• Yumuşak bir ses tonu kullanın.
• Sık sık sarılın, kucaklayın.
• Her gece “seni seviyorum” deyin uyumadan önce.
• Her sabah neşeli bir şekilde “günaydın” deyin.
• Bir şey anlattığında durun ve dinleyin.
• Okula gittiği zaman ona iyi bir gün dileyin.
• Verdiğiniz sözleri yerine getirin.
• “Seni seviyorum” deyin.

*Bu yazı, Hollanda Büyükelçiliği tarafından desteklenen, İnsan Hakları Derneği tarafından yürütülen, “ Çocuk İstismarını Önleme” projesi kapsamında hazırlanan, Çocuk İhmali ve İstismarını Önleme Öğretmen ve Aileler için Eğitim Kılavuzu’ndan alınmıştır.

Çocuk istismarı sadece ülkemizde değil dünyada da milyonlarca çocuk ve aileyi etkileyen toplumsal bir sorundur. Buna rağmen istismara yönelik farkındalıksa oldukça düşüktür. Bu nedenle de ebeveynlerin doğru bilgi edinmesi, bilgilerini çocuklarıyla doğru bir biçimde paylaşması önemlidir. Aynı zamanda okul ev dışında çocuğun en çok zaman geçirdiği yer olduğundan, öğretmenlerin en az ebeveynler kadar çocuk ihmal ve istismarı konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü çocuk istismarını “Çocuğun sağlığını, fiziksel ve psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum yada devlet tarafından bilerek yada bilmeyerek yapılan tüm davranışlar yani çocuğa yapılan tüm kötü muameleler” şeklinde tanımlar. Çocuk istismarının bir çok alt boyutu vardır ve çoğunlukla bir istismar türü olması halinde diğer istismar türlerine de rastlamak mümkündür.

Istismar Türleri

• Fiziksel İstismar

Çocuğa bilerek ve isteyerek kasti fiziksel zarar vermek olarak tanımlanır ve istismar türleri içinde en yaygın görülen, fark edilmesi bir nebze diğer türlere göre daha kolay olan istismar türüdür.

Özellikle vücudun kemikli bölgelerinden daha çok yumuşak ve korunaklı bölgelerinde görülen, açıklanamayan, yara ve bere izleri olarak karşımıza çıkar.

Çoğunlukla, okul öncesi dönemde, erkek çocukların daha fazla fiziksel istismara maruz kaldığı bulgular arasındadır.

Fiziksel istismar çocukta düşük benlik saygısı, saldırganlık, öfke, intikam duyguları ve içe kapanıklığa neden olur.

• Cinsel İstismar

Çocuğun kendinden büyük biri tarafından, gelişimsel olarak hazır olmadığı cinsel bilgilere maruz bırakılması, karşı tarafın cinsel tatmini için kullanılması olarak tanımlanır. Cinsel istismar sadece fiziksel teması içermez. Teşhircilik, çocuğa pornografik yayınları bilerek izletme, çocuğun önünde mastürbasyon yapmak, cinsel muayeneye zorlamak da cinsel istismar olarak tanımlanır.

Cinsel istismara uğrayan çocuklarda; yürüme ve oturmada zorluk, genital bölgede acı kızarıklık, tanıdık bir yetişkinden kaçma yada kaçınma davranışı olarak karşımıza çıkar.

Cinsel istismara uğrayan çocukların resmi rakamlara göre yarısından fazlası kız çocuklardır.

Ayrıca bu çocuklar fazlaca cinsel şakalar yapar, cinsel organlarıyla oynar ve çevresindeki yetişkinlerin cinsel organlarına dokunmak ister.

• Duygusal İstismar

Fark edilmesi diğerlerine göre oldukça güç olan istismar türüdür. Çocuğun duygusal bütünlüğüne zarar veren her türlü davranış, örneğin; reddetme, aşağılama, yıldırma, yoksun bırakma gibi, duygusal istismar olarak tanımlanır ve genellikle diğer istismar türleriyle birlikte görülür. Fark edilir düzeyde çocukta benlik saygısına zarar verir. Gelişimsel gecikmeler, davranış bozuklukları, aşırı uyum sorunları şeklinde karşımıza çıkar.

• İhmal

Bakımından yükümlü olunan çocuğun; ekonomik, coğrafi yada fiziksel koşullara bağlı olmadan, temel ihtiyaçlarını bilerek karşılamamak, uygun büyüme ve gelişimi konusunda yetersiz bırakmak olarak tanımlanabilir. Genellikle istismarla birlikte ortaya çıkar. Çocuğun normal kilonun ve gelişimin altında olması, okulda bulunduğu sürenin uzaması, ev içinde yapması uygun olmayan işlerin yaptırılması olarak karşımıza çıkar.

Kısaca istismar;

• Saldırgan davranış veya kasten zarar vermedir.
• Kişiler arası güç dengesi yoktur.
• Zaman içinde tekrarlanır.
• İstismarcı asla vazgeçmez. Tek çare onun bulunduğu ortamdan çocuğun uzaklaştırılmasıdır.
• Çocuk bu konularda çok az yalan söyler, onu dinleyin ve ona inanın.

Çocuğunuzu istismardan korumak için neler yapabilirsiniz?

• Çocuğunuzla iyi iletişim ve ilişki içinde olun.
• Çocuğunuzun sağlıklı arkadaşlıklar geliştirmesine yardımcı olun.
• Çocuğunuza hayır demeyi öğretin.
• Çocuğunuzun okuluyla iletişim halinde olun ve okulun bu konudaki bakış açışını öğrenin.
• Çocuğunuzun sağlıklı bir benlik bilinci ve özel bölge kavramı geliştirmesine rehberlik edin.

Daha ayrıntılı bilgi için aşağıdaki linkteki videoyu izleyebilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=9QzuRK3-kRs

Çocuğunuzla konuşurken;

• Gergedan Yayınevi “Ben Herkesle Gitmem Ki” kitabından ve
• http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-content/uploads/PREMS188713_TUR_2029_KikoBook_BAT_245x245mm_WEB.pdf

web sitesinden  faydalanabilirsiniz.

*Bu içerik Ali Fuat Cebesoy İlkokulu (İstanbul- Ataşehir) öğretmenleriyle uzman eğitimi kapsamında paylaşılmıştır.

Çocuklar ne yapmaları gerektiğini bilirler, ancak bazen bu bildiklerini yapmakta zorlanabilirler.

Davranış değiştirmek ve bu değişen davranışı oturtturmak her zaman kolay olmayabilir. Bu nedenle de çocuğun bir düzene alışması yada kendi düzenini oluşturması zaman alabilir. Çünkü biliyoruz ki; bir başkası tarafından yapılan işler, alınan sorumluluklar bir süre sonra o işi yapanın üzerine kalır. Bu durum aile içinde de böyledir. Çocukta, masası anne yada babası tarafından toplandığı sürece, bu sorumluluğu almayacaktır.

Çocuklara düzenli olmak nasıl öğretilir?

1) Ne istediğinizi net ve açık bir dille ifade edin.

Öncelikle “neyin ne kadar dağınık olduğunun” ve “ideal” ile “idare eder” toplu olmanın ne olduğunu tanımlamak gereklidir. Örneğin; masada bir iki kalem durabilir, koltukta pijama üstü serili olabilir mi? Yoksa “toplu” olmak demek, ne pahasına olursa olsun, her şeyin yerinde durması demek midir?

Ne beklediğinizi çocuğunuzla net ve açık bir dille konuşun ve beklentilerinizi söyleyin.

2) Zaman tanıyın.

Çocuklar ne yapmaları gerektiğini bilirler, ancak bazen bu bildiklerini yapmakta zorlanabilirler. Düzen kurmakta zorlanan çocuğa rehberlik etmek gerekir. Bu durumda ebeveynin görevi ise sadece destek olmak olmalıdır. Böylelikle bir süre sonra esas sorumluluğu çocuk alacaktır.

3) Hatırlatıcı kullanın ve takip edin.

Sürekli aynı şeyleri söylediğinizde çocuğunuz bir süre sonra sizi duymayabilir. Söylemek istediklerinizi küçük ve renkli yapışkanlı kağıtlar üzerine yazarak, hatırlatıcı kağıtlar yapıştırmak, onunla aranızdaki ilişkiyi olumlu yönde değiştirecektir.

4) Önceliklerinizin ne olduğunu belirleyin.

“Önceliğin” ne olduğunu, hangi işin ne zaman yapılacağını tanımlayın. Örneğin; pazartesi en çok ödev verilen gün ise, o akşamın önceliği boya kalemlerinin ucunu açmak olmamalıdır.

5) Saat kullanın, çocuğunuzun saat kullanmasına rehberlik edin.

Çocuğunuzun beş dakika yada yarım saat gibi kavramları bildiğinden emin olun. Saat kullanması konusunda rehberlik edin. Bu durum çocuğunuzun kendi kontrolünü artırmasına yardımcı olacaktır.

“Kitap okumaksa öğrenilebilir bir davranıştır.”

Kitaplar, büyümekte olan çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimini destekleyen önemli uyaranlardır. Ancak başta çocuklarda olmak üzere tablet, telefon ve bilgisayar kullanımlarının artmasıyla birlikte kitap okuma davranışı azalmaya başlamıştır.

Çocuk; yetişkin dünyası içerisinde konumlanmaya çalışan, zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal gereksinimlerini tamamlamak isteyen bir “birey” dir. Bu nedenle de hayatı prova edebileceği en iyi yollardan biri, doğru seçilmiş kitaplardır. Kitap sevgisi ve alışkanlığı çocuk okula başlayınca değil, küçük yaşlarda oluşur. Bu nedenle çocuğun 2 yaşından itibaren onun gelişimine ve ilgi alanlarına uygun kitaplar alınmalıdır.

 Çocuğunuza kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için neler yapabilirsiniz?

• Çocuğunuza model olun

Evde herkesin kolaylıkla ulaşabileceği bir yere farklı türde kitapların olduğu bir kitap köşesi yada kitaplık oluşturun. Ev rutinlerinize aile üyelerinin birlikte kitap okuyabileceği bir zaman dilimi ekleyin. Bu rutini okunan kitabın karşılıklı konuşulması olarak ilerleyen günlerde şekillendirin ve aksatmadan rutininizi uygulayın. Yatmadan önce son yarım saat kitap okumasına izin verin ve sizde onun odasında ona eşlik etmeye çalışın. Çünkü kitap okuma alışkanlığının kazanılmasında davranışların önemi, söylenen sözlerden daha fazladır.

• Çocuğunuza kendi kitabını seçme fırsatı verin

Aile olarak kitap alışverişi için ortak bir bütçe belirleyin, kitapevine gidin ve ona 3-4 yaş itibariyle kendi kitaplarını seçmesi için rehberlik edin. Kitapevi alışverişlerine ek, kütüphane ziyaretleri yapın. Çocuğunuzun kütüphaneden nasıl kitap alıp, geri verebileceğini deneyimlemesini sağlayın.

• Çocuğunuzun yaş ve cinsiyetine bağlı beğeni ve ihtiyaçlarını görün

Küçük yaşlarda; harflerin boyutları büyük, daha renkli ve resimlerin olduğu kitapları seçmek çocuğun harfleri tanımasını ve kitap okuma alışkanlığını edinmesini kolaylaştırır. 3-6 yaşlarında çocuklar; hayvanlar, günlük yaşam, doğaya ait bilgilerin olduğu kısa hikayeleri tercih ederken, 7-8 yaşındaki çocuklar ise; seyahat , macera, bilim insanlarının hayatları hikayelerini tercih etmektedir. Erkek çocuklar; spor, gezi, serüven, makine, bilim ve ünlü kişilerin hayatlarını içeren kitapları okumayı severken, kız çocuklar; romantik romanlarla özellikle kendilerini ilgilendiren öykü ve şiir kitaplarını okumaktan keyif almaktadır.

• Çocuğunuzla okuduğu kitap üzerine konuşun

Çocuk, gelişim ihtiyacına bağlı olarak bir modelle kendini özdeşleştirme eğilimindedir. Seçtiği model başlangıçta anne, baba gibi aileden biri iken zamanla bu model arkadaş, öğretmen, film yada kitap kahramanı olabilir. Seçilen model bir kitap kahramanı ise, çocuğun zamanla kitap okuma ilgisini de artırır. Çocuğun modelli, okuduğu içeriklerden haberdar olabilmek içinse mutlaka çocuğunuzun okuduğu kitaplar üzerine konuşun. Oynadığı oyunlar kadar çocuğunuzun okuduğu kitaplarda onun hakkında size çok şey öğretecektir.

“Başarısız çocuk yoktur, her çocuk için farklı zeka alanıyla becerisini gösterebileceği bir başarı alanı vardır”.

Çoklu zeka kuramı, 1983 yılında Gardner tarafından geliştirilmiştir. IQ testleri ön görülerek oluşturulan, geleneksel zeka kuramlarının sınırlı olmasının aksine Gardner çocuk ve yetişkinlerin sekiz farklı zeka türüne sahip olduğunu ileri sürmüştür. Daha sonra Gardner tartışma yaratsa da zeka alanları sayısını dokuza yükseltmiştir. Çoklu zeka kuramına göre; “Başarısız çocuk yoktur, her çocuk için farklı zeka alanıyla becerisini gösterebileceği bir başarı alanı vardır”.

Çoklu zeka kuramı yeni eğitsel yöntemlerin üretilmesi için ortaya atılmıştır. Gardner, buna dayanarak insan beyninin çoklu bir yapıya sahip olduğunu ve beyinde dilsel, görsel, sayısal, mimiksel ve diğer sembol sistemleri kullanılarak ayrı psikolojik işlemler gerçekleştiğini savunmaktadır. Ayrıca Gardner bu sistemlerin birbirleriyle uyum ve bütünlük içerisinde çalıştıklarını vurgulamaktadır.

Çoklu zeka kuramına göre; “Her çocuk özeldir ve çocukları herhangi bir prototipe sokmak yanlıştır.”

Gardner’ ın tanımladığı 9 zeka türü ise;

1.Sözel Dilsel Zeka

Yazı yazmada, okumada ve konuşmada yüksek beceri sahibi olmayı içerir. Dilsel zeka sahibi olan bireyler yeni bir dil öğrenmede ve onu iyi kullanmada yetkindirler. Yazarlar, şairler, avukatlar, politikacılar, gazeteciler, öğretmenler, çevirmenler bu zeka türüne sahip olan mesleklerdir.

2.Mantık Matematiksel Zeka

Geleneksel zeka tanımına en uygun zeka türüdür. Bireyin mantıksal düşünme sembol ve şekilleri yorumlama aralarındaki ilişkileri görebilme, bunları formüle edebilme, matematiksel hesaplamalar ve bilimsel gerçekleri ortaya çıkarma becerileri yüksektir. Matematikçiler, bankacılar, mühendisler, bilgisayar programcıları, analistler, bilim adamları, ticaret adamları bu zeka türüne sahip mesleklerdir.

3.Mekansal ve Görsel Zeka

Görsel sanatlarda, harita çizimlerinde, mimarlık, yer yön bulma, oyun geliştirme gibi obje ve mekanları farklı açılardan görebilme, onları yorumlayabilme ve tasarım konularında yüksek işlev sahibi olmayı içeren zeka türüdür. Mimarlar, ressamlar, grafik tasarımcılar, şehir planlamacıları, fotoğrafçılar, tasarımcılar, heykeltıraşlar bu zeka türüne uygun meslek gruplardır.

4.Bedensel Kinestetik Zeka

Bireyin bedenini en iyi şekilde kullanmasını ve tanımasını sağlar. Bu zeka türüne sahip bireyler bedenlerini çok iyi kullanarak bir çok problemi çözebilirler. İnce ve kaba motor beceriler, spor faaliyetleri, ritmik beden hareketleri, denge, hız ve koordinasyon becerileri çok gelişmiştir. Fizyoterapistler, atletler, sporcular, dansçılar, enstrüman sanatçıları bu zeka türüne sahip meslek gruplarıdır.

5.Müzikal Ritmik Zeka

Çevresinde duyduğu sesleri, tonları, ritimleri tanıma ve anlamlandırmada insan ve enstrüman seslerine karşı hassasiyet duyma bunları iyi kullanabilme gibi becerilere sahip olmayı sağlayan zeka türüdür. Müzisyenler, şarkıcılar, enstrüman yapımcıları ve tamircileri, vokal koçlar bu zeka türüne sahip mesleklerdir.

6.Sosyal Kişilerarası Zeka

Kişilerarası ilişki kurmada bu ilişkileri ve davranışları koordine etme ve yorumlama alanında başarılı, empati yeteneği güçlü beden dilini anlayıp iyi kullanabilen kitleleri yönetme becerisine sahip bireylerde görülen zeka türüdür. Psikologlar, politikacılar, öğretmenler, bakıcılar, satış danışmanları, yaşam koçları, bu zeka türüne sahip meslek gruplarıdır.

7.Öze dönük İçsel Zeka

Bireyin kendini tanıma duyumsama ve hedeflerini doğru koyabilme özyönetim becerisini sağlayan zeka türüdür. Bu zekaya sahip bireyler kendi problemlerini çözmede beceri sahibidirler.

8.Doğal zeka

Bireyin doğayı en iyi şekilde tanımasını ve onu en iyi şekilde kullanmasını sağlayan zeka türüdür. Bu zeka türüne sahip bireyler doğaya karşı duyarlıdır doğayla iç içe olmaktan hoşlanırlar. Biyologlar, avcılar, çiftçiler ve izciler bu zeka türüne sahip mesleklerdir.

9.Varoluşsal zeka

Bu zeka türü günümüzde yeni araştırılmaya başlanmıştır. İnsanın varoluşunu en iyi şekilde anlamlandırma ve sürdürebilme becerisine sahip olmasını işaret eder.